برندسازی، فرآیندی است که به کسبوکارها کمک میکند هویت منحصر به فردی ایجاد کنند و در ذهن مشتریان ماندگار شوند. اما از کجا باید شروع کرد؟ اگر به دنبال راهنمای شروع برندسازی هستید، تا پایان این مقاله همراه باشید تا با مراحل برندسازی آشنا شوید.
اگر به شما بگویند که امکان ساختن یک مزیت رقابتی بزرگ در بین رقبا دارید، واکنش شما چه خواهد بود؟ بله برندسازی همین مزیت رقابت است. قدیم الایام، اعتبار بین بازاریها کار میکرد و رونق کسب و کارشان بود. حالا میتوانید در دنیای مدرن، همان اعتبار را در قالب برند متصور شوید.
شناخته شدن، رویای هر کسبوکار است. برندسازی، مسیر محقق شدن این رویاست. وقت آن شده که ببینیم چگونه برای ایجاد ارتباط عمیق با مشتریان و وفاداری آنها قدم برداریم. چطور میتوان برندسازی را شروع کرد؟ در این راهنمای شروع برندسازی به شما خواهیم گفت که برندسازی چیست و چرا اهمیت دارد و مسیرش چگونه شروع میشود و ادامه پیدا میکند. ضمنا برای درک بهتر مفاهیم مثالهایی از برندهای مطرح در پایان هر بخش میآوریم. با ما همراه باشید.
تعریف برندسازی
برای داشتن یک راهنمای شروع برندسازی آقایی 45 ساله را تصور کنید که همیشه لباس رسمی میپوشد و خط اتوی کت و شلوارش پیداست. لحن خنثی و محترمانهای دارد و همیشه یک لبخند ملایم به لب دارد. این آقا یک هویت دارد که این رفتارها، ظاهر و پوشش و کلامش را تعیین میکند.
سپس این فرد را تصور کنید: آقای 37 ساله که موزیسین است و استایل کژوال دارد. همیشه مقداری شلختگی عامدانه در لباسهایش دیده میشود و از شوخ طبعی او میتوان در گفتگو بهرهمند شد و آدم سهلگیری است. این فرد هم هویتی دارد که جزئیات شخصیتش را ساخته است. ما در برندسازی دقیقا با این فرآیند سر و کار داریم. با جزییات که یک کل منسجم را تشکیل میدهند. یا برعکس با کلیات که از اجزای مختلف تشکیل شدهاند. برای مثال، برند نایک با شعار Just Do It و تمرکز بر روحیه ورزشی و انگیزشی، هویتی قوی و منسجم ایجاد کرده است. این برند محصولات ورزشی میفروشد و سبک زندگی فعال را تبلیغ میکند.
در فرآیند و مراحل برندسازی، هویت و شخصیتی منحصر به فرد به کسب و کار بخشیده میشود. این هویت مثل شخصیتهایی که گفتیم دو وجهه دارد: یکی هویت بصری که سر و شکل برند را میسازد و دیگری هویت کلامی که به لحن و کلمات و پیام آن برند برمیگردد. در ادامه این مقاله مفصل به این دو بخش هویت میپردازیم. در نهایت کار هویت برند چیست؟ ساختن ارتباطی که به مشتریان کمک میکند تا کسبوکار از رقبا متمایز باشد.
در این رابطه بخوانید
اهمیت برندسازی
- افزایش شناخت برند: ماندگاری در یاد و خاطر مردم کاری است که یک برند به خوبی میتواند از پس انجام آن برآید.
- تفاوت با رقبا: برندسازی کمک میکند که جایگاه منحصر به فردی در بازار و بین رقیبان خود پیدا کنید.
- ایجاد وفاداری مشتری: فرد علاوه بر این که به برند مورد علاقهاش وفادار است آن را به دیگران هم معرفی میکند. این کاری است که برندسازی، خوب از عهده آن برمیآید.
- افزایش ارزش برند: ارزش کسبوکار شما از طریق برندسازی میسر میشود.
مثلا برند کوکاکولا یکی از شناختهشدهترین برندهای جهان است. این برند با ایجاد حس شادی، جوانی و تجربهی لذتبخش، توانسته است وفاداری مشتریان را به دست آورد و ارزش برند خود را به شدت افزایش دهد.
دلایل نیاز به برندسازی
- رقابت شدید در بازار: در دنیای پر رقابت امروزی برای اینکه کسب و کار به جایی برسد باید از رقبا متمایز شود.
- تغییر رفتار مصرفکنندگان: ارزشهای مصرف کننده را بازتاب دهید تا بتوانید در بازار امروزی با قدرت، حضور کسب و کارتان را تمدید کنید.
- اهمیت تجربه مشتری: تجربه مشتری هرچه باشد به برند مرتبط است. برای همین است که در ساخت تجربهای که رضایت مشتری را به همراه داشته باشد، کسب و کارها در رقابت تنگاتنگی هستند.
رقابت شدید در صنعت فناوری باعث شده است که شرکتهایی مانند اپل با ارائه محصولات نوآورانه و ایجاد یک تجربه کاربری منحصر به فرد، خود را از رقبا متمایز کنند. در بخش بعدی این مقاله به بررسی عواملی میپردازیم که در شکلگیری هویت برند تاثیرگذار هستند.
در مراحل برندسازی چه عواملی در شکل گیری هویت برند تاثیرگذار هستند؟
در بخش قبلی مقاله راهنمای شروع برندینگ، درباره اهمیت برندسازی و دلایل نیاز به آن مطالبی گفتیم. حالا که راهنمای شروع برندسازی شفاف شد در ادامه بیایید ببینیم در مراحل ساخت برند چه عواملی در شکلگیری هویت برند نقش دارند؟ هویت برند هم مثل اثر انگشت هر شخص، منحصر به فرد است و قرار است که کاری کند تا شما در بازار و بین رقبا شناسایی شوید. برای رسیدن به هویت برند نیاز داریم تا یک مرحله قبل از هویت را بررسی کنیم.
استراتژی برند
در مراحل برندسازی اول استراتژی برند است که اهمیت دارد یا هویت برند؟ این سوال یکی از سوالات اساسی در حوزه برندسازی بوده و پاسخ دقیق به آن میتواند در موفقیت یک برند بسیار موثر باشد. پاسخ کوتاه این است که ابتدا استراتژی برند شکل میگیرد و سپس هویت برند بر اساس آن طراحی میشود.
در این مقاله هر دو مفهوم را به طور جداگانه بررسی میکنیم و به ترتیب مراحل ساختن هویت را هم بازگو میکنیم.
استراتژی برند چیست؟
گفتیم که اگر در مسیر برندسازی قدم برمیدارید، راهنمای شروع برندسازی حتما باید ابتدا به استراتژی بپردازد. هر کسی که برای رسیدن به جایی مشخص حرکت میکند، باید بر اساس نقشه در حال حرکت باشد. کسب و کار هم از این قاعده مستثنی نیست. استراتژی برند، نقشه راه برند بوده و مشخص میکند که برند چه چیزی میخواهد باشد، به چه کسانی خدمت میکند و چه ارزشی را به مشتریان ارائه میدهد. در واقع استراتژی برند، پایه و اساس تمام فعالیتهای ساخت برند است. پس به عنوان یک پیشنیاز باید در اینجا به عناصر اصلی استراتژی بپردازیم.
عناصر اصلی استراتژی برند
- مخاطب هدف: در این بخش دقیقا مشخص میکنید که محصول یا خدمت خود را میخواهید به چه کسانی ارائه دهید.
- ارزشهای برند: باورها و اصول اساسی که کسب و کار شما بر آن تکیه کرده چیست؟ این ارزشها در جای جای کار برند به چشم میآید. مثال: اپل بر نوآوری، سادگی و تجربه کاربری رضایتبخش تاکید میکند.
- مأموریت برند: چرا این برند ایجاد شده؟ هدف بلند مدتش چیست؟
- مزیت رقابتی: برند شما کجا از رقبا متمایز میشود؟
- پیشنهاد فروش منحصر به فرد: چه چیز به خصوصی در برند شما هست که باعث میشود مشتریان به خرید از شما راغب باشند تا برندهای دیگر؟
- موقعیتیابی برند: جایگاه برند شما در بازار تعیین میشود و این جایگاه در مسیر سفر برند تعیین کننده خواهد بود.
بعد از این بخش میرویم سراغ بحث هویت برند و اینکه چگونه این ساختمان را محکم بسازیم؟
دیزنی (Disney) با تمرکز بر خانواده، رویاپردازی و سرگرمی، استراتژی برند بسیار موفقی را اجرا کرده است. این شرکت با ایجاد دنیایی پر از شخصیتهای محبوب و داستانهای جذاب، توانسته است مخاطبان گستردهای را به خود جذب کند.
هویت برند چیست؟
قدم بعدی از راهنمای ساخت برند، هویت برند است. هویت برند شامل تمام عناصر بصری و غیر بصری است که برند شما را از دیگران متمایز میکند و برای مشتریان تجربهای منسجم و یکپارچه میسازد.
عناصر اصلی هویت برند عبارتند از:
- نام برند: نامی که کسب و کار با آن شناخته میشود.
- شعار برند: حسی را منتقل میکند که یادآور شماست. مثل شعار نایک: Just do it
- شخصیت برند: ویژگیهای انسانی است که به برند شما تعلق میگیرد. آیا برند شما دوستانه، خلاق یا حرفهای است؟ مثال: نایک به عنوان یک برند پرانرژی و انگیزهبخش شناخته میشود.
- لحن برند: لحن و سبک گفتاری که در ارتباط با مشتریان استفاده میشود. ابتدای مقاله از دو کاراکتر گفتیم. یادتان هست؟ یک آقای کت شلواری و با لحن رسمی و محترمانه و یک آقای موزیسین با استایل کژوال که صمیمی و گرم و شوخ طبع است. مشخصا وقتی این افراد شروع به حرف زدن میکنند، لحن متفاوتی از هم دارند. برندها هم مثل انسانها صاحب شخصیت هستند و بنابراین لحن مخصوص خود را دارند. این لحن در تمام نقاط تماس برند قابل مشاهده است.
- لوگو: نماد بصری برند است.
- رنگها: پالت رنگی برای برندها وجود دارد که از آن در شکل و شمایل محتوا در نقاط تماس با مخاطب استفاده میشود.
- تایپوگرافی: فونتهایی که برند با آن به نمایش گذاشته میشود.
- تصاویر: تصاویری که برای برند ایجاد میشود. این تصاویر میتواند بیلبوردی در شهر و یا عکس پستی در اینستاگرام یا تصاویر وبسایت برند باشد.
- شخصیت برند: ویژگیهای شخصیتی که به برند نسبت داده میشود.
لوگوی ساده و مینیمالیستی اپل، رنگهای خاص و فونتهای یکدست، هویت بصری قوی و منسجمی را برای این برند ایجاد کرده است. علاوه بر این، شخصیت برند اپل به عنوان یک شرکت نوآور، خلاق و مشتریمدار شناخته میشود.
تدوین دفترچه راهنمای برند یا برندبوک
راهنمای شروع برندسازی به شما کمک میکند در نهایت پس از طی کردن مراحل برندسازی که در بالا گفتیم، یک سند منسجم گردآوری کنید. مثل هر وسیلهای که تولیدکننده برای آن دفترچه راهنما هم میسازد، برند هم یک سند دارد که به آن برندبوک یا دفترچه راهنمای برند میگویند. این دفترچه راهنما به کار تولیدکنندگان محتوا برای برند میآید.
یعنی گرافیست، موشن گرافیست، تدوینگر، نویسنده محتوای متنی، کپی رایتر و ایده پرداز میتوانند با خواندن این دفترچه کاملا مسیر روشنی از برند پیش چشم شان مجسم کنند و هم راستا با هویت و اهداف آن برند و برای مخاطب ویژه آن برند، محتوا تولید کنند تا به دست مخاطب برسد. بعد مخاطب را درگیر محتوا کند و برای خرید رغبت پیدا کند و در نهایت مشتری برند شود.
اجرای هویت برند
هویت برند که در این مقاله آن را جز به جز مورد بررسی قرار دادیم، در تمام نقاط تماس با مشتری اجرا میشود. این نقاط تماس میتواند بسته بندی محصول، محتوای شبکههای اجتماعی، کمپین برند، تماسهای تلفنی و از این دست موارد باشد.
چرا در راهنمای شروع برندسازی استراتژی قبل از هویت شکل میگیرد؟
- توجیهپذیری طراحی: چرا که طراحی عناصر بصری بدون داشتن یک استراتژی مشخص، ممکن است به نتیجه مطلوبی نرسد.
- یکپارچگی برند: استراتژی، این اطمینان را ایجاد میکند که تمام عناصر برند با هم هماهنگ هستند و یک پیام واحد را منتقل میکنند.
- ماندگاری برند: هویت برند بر اساس استراتژی، پایدارتر و ماندگارتر خواهد بود.
اگر راهنمای شروع برندسازی را جدی بگیرید و با یک برنامهریزی دقیق و اصولی پیش بروید یک برند موفق خواهید ساخت. البته که آموزش دیدن و کمک گرفتن از متخصص در هر مرحله، مسیر ما را حرفهای و مستحکم میکند. برای استراتژی هم میتوان از این کمکها بهره جست.
استراتژی برند، نقشه راهی است که در ادامه ما را به خلق هویت برند میرساند و شخصیت برند را تشکیل میدهد. با رعایت ترتیب صحیح و انجام مراحل ساخت هویت برند، میتوانید یک برند ماندگار بسازید. در بخش بعدی، به مراحل کلیدی فرآیند برندسازی خواهیم پرداخت.
موارد کلیدی در فرآیند و مراحل برندسازی چیست؟
تا این بخش از مقاله سعی کردیم راهنمای ساخت برند را به شما ارائه کنیم. به همین جهت در بخشهای قبلی به تعریف برندسازی، اهمیت آن و عواملی که در شکلگیری هویت برند تاثیرگذار هستند پرداختیم. حالا بیایید به موارد کلیدی در مراحل برندسازی بپردازیم.
شناخت مخاطب هدف
- شخصیت خریدار: ایجاد یک شخصیت خریدار به شما کمک میکند تا نیازها، خواستهها و رفتارهای مشتریان خود را بهتر درک کنید و در راستای رفع نیاز آنها قدم بردارید.
- تحلیل بازار: با تحلیل بازار هدف، میتوانید رقبا، روندها و فرصتهای موجود را شناسایی کنید.
تحلیل رقبا
- بررسی رقبا: با بررسی برندهای رقیب، میتوانید نقاط قوت و ضعف آنها را شناسایی کرده و استراتژیهای خود را بهبود بخشید.
- متمایزسازی: پیدا کردن یک نقطه تمایز برای برند، به شما کمک میکند تا در ذهن مشتریان ماندگار شوید.
طراحی هویت بصری
- لوگو: طراحی یک لوگو منحصر به فرد و به یاد ماندنی.
- پالت رنگ: انتخاب رنگهایی که با شخصیت برند شما همخوانی داشته باشند.
- فونتها: انتخاب فونتهایی که خوانا و جذاب باشند.
پیادهسازی برند
- برند بوک: ایجاد یک سند جامع که تمام جنبههای هویت برند را پوشش میدهد.
- طراحی وبسایت: طراحی یک وبسایت حرفهای و کاربرپسند.
- بستهبندی محصولات: طراحی بستهبندی محصولات به گونهای که با هویت برند شما هماهنگ باشد.
- ارتباطات برند: ایجاد یک برنامه ارتباطی جامع برای معرفی برند به مخاطبان.
شرکت نایک با شناخت دقیق مخاطب هدف خود (ورزشکاران آماتور و حرفهای) توانسته است محصولات و کمپینهای تبلیغاتی موثری را طراحی کند. برای مثال، کمپین Just Do It با استفاده از ورزشکاران مشهور و داستانهای انگیزشی، به خوبی با مخاطبان هدف ارتباط برقرار کرده است.
ایجاد یک داستان جذاب برای برند
یک داستان قوی و جذاب برای برند خود بسازید که به مشتریان شما کمک کند تا با برند شما ارتباط برقرار کنند. داستانها فصل مشترک انسانها و کسب و کارها هستند. یک داستان و روایت قوی میتواند به معنای واقعی محصول و خدمات برند را به فروش برساند. از نیازهای مخاطب و هویت برند میتوانیم به سوی ساختن داستان خاص برند، قدم برداریم.
یک برند قهوه خیالی را در نظر بگیرید. قهوه، بیشتر از یک نوشیدنی است. یک تجربه، یک عادت و یک لذت است. این برند با روایت داستان کشاورزان قهوه در کشورهای مختلف به مشتریان نشان میدهد که هر فنجان قهوه، نتیجه زحمات بسیار و فرآیندهای مختلفی است و به صورت جزئیتر داستان افرادی را روایت میکند که چگونه قهوه به آنها انرژی میدهد و کمک میکند تا خلاقتر باشند. شعار این برند این است: «هر فنجان، یک داستان» یا «بیدار شو، زندگی منتظرته».
یک مثال دیگر؛ گوگل با داستان جستجوی اطلاعات و کشف دنیای جدید، به کاربران خود حس کنجکاوی و ماجراجویی میدهد. شعار Google it به بخشی جداییناپذیر از فرهنگ دیجیتال تبدیل شده است.
در اینجا به نکاتی که به شکلگرفتن یک داستان قوی کمک میکند اشاره میکنیم.
- شخصیتپردازی: به شخصیتهای داستان خود عمق بدهید و آنها را قابل باور کنید.
- عواطف: از عواطف برای ایجاد ارتباط عمیق با مخاطب استفاده کنید.
- تعارض و کشمکش: یک داستان خوب، نیازمند تعارض و کشمکشی است که در نهایت به یک نقطه اوج میرسد.
- پایانبندی امیدوارکننده: داستانهای شما باید به مخاطب احساس خوبی بدهند و آنها را به آینده امیدوار کنند.
- هماهنگی با ارزشهای برند: داستانها باید با ارزشها و هویت برند شما همخوانی داشته باشند.
دو نکته دیگر برای موفقیت در مراحل برندسازی
- ارتباط مداوم با مشتریان: به عنوان یک برند باید با مشتریان خود به طور مداوم ارتباط برقرار کنید و به بازخوردهای آنها گوش دهید.
- نوآوری: به طور مداوم به دنبال راههای جدید برای بهبود محصولات و خدمات خود باشید.
جمع بندی
این مقاله، به صورت جامع به راهنمای شروع برندسازی پرداخت. در ادامه مفاهیم برندسازی، اهمیت آن و مراحل ایجاد یک برند، استراتژی برند، عناصر تشکیلدهنده هویت برند و اهمیت داستانسرایی در برندینگ با آوردن مثالهایی از برندهای مطرح جهانی مورد بررسی قرار گرفت.
مهمترین نکات مقاله راهنما شروع برندسازی به صورت خلاصه شامل این موارد میشود:
برندسازی چیست؟ فرآیندی است که به کسبوکارها کمک میکند تا هویت منحصر به فردی ایجاد کرده و در ذهن مشتریان ماندگار شوند.
چرا برندسازی مهم است؟ افزایش شناخت برند، ایجاد تمایز رقابتی، افزایش وفاداری مشتریان و در نهایت افزایش ارزش کسبوکار از مهمترین دلایل اهمیت برندسازی هستند.
مراحل کلیدی برندسازی: شامل شناخت مخاطب هدف، تحلیل رقبا، طراحی هویت بصری، پیادهسازی برند و ایجاد یک داستان جذاب برای برند است.
استراتژی برند: نقشه راه برند است و مشخص میکند که برند چه چیزی میخواهد باشد و به چه کسانی خدمت میکند.
هویت برند: شامل تمام عناصر بصری و غیر بصری است که برند شما را از دیگران متمایز میکند.
با رعایت مراحل برندسازی و نکات گفته شده در این مقاله، میتوانید یک برند قوی و ماندگار بسازید و در بازار رقابتی امروز موفقتر عمل کنید.
مقالات بیشتر در حوزه برندینگ را میتوانید در دسته بندی مقالات برندسازی مشاهده نمایید.
منابع برای مطالعه بیشتر:
- The 5 Stages of Branding Process – ژورنال برندینگ
- How to build a strong brand Identity – Brand 24
اگر به یادگیری برندینگ به صورت حرفهای علاقهمند هستید، پیشنهاد میکنیم در دوره آموزش برندسازی مدرسه بازاریابی شرکت کنید.